Cinsel taciz iddialarının yarattığı tartışmalar sonucunda, İsveç’te edebiyat alanında Nobel ödüllerini veren akademi, bu yıl Nobel Edebiyat Ödülü’nün verilemeyeceğini açıkladı.
BBC Türkçe’nin haberine göre; Akademi üyelerinden birinin eşi hakkındaki cinsel taciz iddialarının yarattığı kriz Akademi’nin başkanı ve dört diğer üyesinin de istifasını beraberinde getirdi. Akademi, bu durumda 2018 Edebiyat Nobeli’nin 2019 yılı ödülüyle birlikte gelecek yıl açıklanacağını bildirdi.
1901 yılından beri ödül veren Nobel Akademisi, ödülün açıklanmasını erteleme kararının gerekçesi olarak “kamuoyunun güveninin yitirilmesi”ni gösterdi. 2. Dünya Savaşı sırasında 6 yıl Nobel ödülü verilememesi dışında, 1935 yılında da ödüle değer bir aday bulunamadığı bildirilmişti.
Krizin sebebi ne?
Geçen Kasım ayında İsveç Akademisi’nin fonlarıyla kültürel bir proje yürüten Fransız fotoğrafçı Jean-Claude Arnault’un, 18 kadın tarafından cinsel taciz ve saldırı ile suçlandığında bu tartışmalar başlamıştı. İddia edilen saldırıların önemli bir kısmının ise İsveç Akademisi’ne ait binalarda olduğunu Arnault reddetmişti. Arnault’un eşi yazar Katarina Frostenson da Akademi üyesiydi. Kurum bu nedenle Prostenson’un ödül komitesinden çıkarılması önerisini reddedince tartışma daha da büyüdü. Buna ek olarak çıkar çatışması tartışmaları ve Nobel adaylarının isimlerinin sızdırılması da komite içindeki ayrılıkları derinleştirdi. Akademi’den istifalar başladı ve istifa edenler arasında cinsel taciz skandalına eşinin adı karışan yazar Prostenson ile Akademi başkanı Profesör Sara Danius da var.
Şu anda komitede 11 üye kalmış bulunuyor. Hâlbuki Akademi yönetmeliğine göre yeni bir üye atayabilmesi için komitenin en az 12 üyeyle toplanması gerekiyor.
Teknik olarak ise Akademi üyeliğine gelen bir kişi bu görevi “ömür boyu” sürdürüyor ve çalışmalara katılmayı reddedebilmekle birlikte istifa edemiyor. İsveç Kralı Karl Gustaf, kuralları değiştirerek üyelerin istifasını mümkün kılacağını söyledi.
Peki ödül ne olacak?
Aslında, bu durum ilk kez yaşanmıyor. 1939 yılında ödül açıklanmamış ancak o yılın ödülü daha sonra Amerikan oyun yazarı Eugene O’Neill’e verilmişti. Son gelişmelerden sonra, 2019 yılında iki ödülün birden açıklanacağı bildirildi.
Akademi’nin kararında cinsel tacize karşı başlatılan #MeToo kampanyasının da etkisinin olduğu düşünülüyor. Cinsel taciz iddiaları nedeniyle ödül verilse bile, kazanan kişinin ödülü kabul etmesi konusunda zorluk çıkabilirdi.
Akademi daha önceki açıklamasında Nobel Edebiyat Ödülü’nün itibarının zedelendiğini kabul etmiş ama kamuoyunun güvenini kazanmak için ciddi bir çalışma yapılacağını vaat etmişti.
